یکی از کلمات رایجی که در مباحث بیزنسی زیاد شنیده میشه، کلمهی بازار یا مارکت هست. اگر محتوای چیستی بیزنس رو خونده باشید، میدونید که کسب و کار به معنای داد و ستده.
حالا این داد و ستد کجا انجام می شه؟ در بازار!
بازار هم مفهومیه که در زمینه های مختلف میتونه معانی متفاوتی داشته باشه. به طور عمومی، اون بستری هست که فروشنده کالا، خدمت،شهرت،اعتبار و … را عرضه میکنه و با خریداری که به این محصولات عرضه شده نیاز داره، ملاقات می کنن، ارتباط می گیرن و بیزنس میکنن.
به طور کلی می شه گفت بازار از عوامل زیر تشکیل شده:
- خریداران: کسانی که احساس نیاز یا خواستن رو نسبت به یک محصول یا خدمت، اطلاعات، اعتبار،شهرت و … دارند و به دنبال پاسخ به این نیاز ها هستن.
- فروشندگان: کسانی که محصول یا خدمت، اطلاعات، اعتبار،شهرت و … را به خریداران عرضه میکنن.
- رقبا: کسانی که محصول یا خدمت مشابه بیزنسی رو در همون بازار عرضه میکنن.
- جغرافیا: در یک بازار بسته به موقعیت جغرافیایی تقاضا برای انواع متفاوتی از محصول وجود دارد. به عنوان مثال، در جنوب ایران تقاضا برای لوازم اسکی خیلی پایین تره، چرا که شرایط جغرافیایی جنوب ایران تقاضا برای این محصول رو ایجاب نمی کنه.
- فرهنگ: در کنار جغرافیا عامل فرهنگ هم در رفتار یک بازار نقش تعیین کننده ای داره؛ چرا که گاهی به دلیل وجود یا عدم وجود باور های فرهنگی تقاضا برای انواع محصول ممکنه ایجاد بشه. عوامل فرهنگی شامل باور های مذهبی، خانوادگی و ارزش ها می شه. به عنوان مثال، در کشور ایران که اکثر جامعه از افراد مسلمان تشکیل شده،در آستانه کریسمس میزان تقاضا برای درخت کریسمس خیلی کمتر از یک کشور اروپایی با اکثریت جمعیت مسیحیه.
- اقتصاد: وضعیت اقتصادی در افزایش یا کاهش تقاضا نقش بسزایی داره. برای مثال در جامعه ای که نرخ تورم بالاست و قدرت خرید جامعه کاهش پیدا می کنه، میزان و نحوهی تقاضا تغییر پیدا میکنه. مثلا برای خرید گوشی موبایل یا لپتاپ تقاضای قشر متوسط، نسبت به خرید دست دوم این کالا ها بیشتر می شه.
- سیاست: برای حضور در هر بازار،عوامل سیاسی رو هم باید در نظر گرفت. برای مثال در کشور ایران، خرید و فروش نوشیدنی الکلی ممنوعه! بنابراین فارغ از وجود یا عدم وجود تقاضا، شما نمیتونین کسب و کار قانونی فروش نوشیدنی الکلی داشته باشین.
بازار میتونه مکانی فیزیکی باشه مثل مرکز خریدی که مشتری به اون مراجعه می کنه و کالایی که میخواد رو میخره، یا سالنی که خدمات آرایشی ارائه میده. بازار می تونه فضای مجازی و آنلاین باشه مثل فضای اینستاگرم که بیزنس های متفاوت در اون کنار هم حضور دارن و مخاطبینی که میتونن بعضی از نیاز های خودشون رو در این بستر رفع کنن؛ و یا پلتفرم هایی که در اون ها خرید اینترنتی انجام میشه یا کلاس های آموزشی که به صورت آنلاین برگزار می شه.
تبادلات در بازار ممکنه به شکل تبادل کالا یا خدمت با پول باشه، یعنی مشتری به دنبال لوازم آرایشه، در ازای پرداخت وجه مشخصی کالایی که میخواد رو بدست میاره. تبادل میتونه در ازای اطلاعات باشه، مثلا اینستاگرم از شما برای داشتن صفحه ی بیزنسی پول نمیگیره، اما شما در ابتدای استفاده از این پلتفرم رضایت میدین که اینستاگرم به اطلاعات صفحه ی شما دسترسی داشته باشه!
گاهی در بستر بازاریابی، بازار به گروهی از مصرف کنندگان و کمپانی های گفته میشه که به خرید کالا و یا خدمت مشخصی تمایل دارن. مثلا در مناسبت هایی مثل روز مادر به خرید محصولاتی مثل طلا در بازار تمایل وجود داره. و یا در شرایط افزایش قیمت ارز، بازار نسبت به خدمات گردشگری خارجی تمایل کمتری داره.
بیزنس ها در بازار برای فروش کالا، خدمت،شهرت واعتبار خود به خریداران رقابت میکنن و خریداران بسته به خواسته، نیاز و قدرت خرید خود میتوانند با فروشنده ها وارد ارتباط یا داد و ستد بشن. مثلا زمانی که شما گرسنه اید و به دنبال رستورانی برای غذا خوردن هستین، در آن زمان رستوران هایی که نوع غذا،قیمت و کیفیت مورد نظر شما رو در محدوده ی مکانی مد نظرتون ارائه می دن، با هم در حال رقابت در بازار هستن.